1. Anasayfa
  2. Püf Noktalar

Turbo ne işe yarar?

Turbo ne işe yarar?
Turbo nedir, ne işe yarar
1

Turbo ne işe yarar? Her birimiz duyarız. Turbolu araba diye.. Kulak aşinalığımız fazla olsa da duruma çoğumuz vakıf değiliz. Turbo ne demek? Ne işe yarıyor ve Turbo Nasıl Çalışır? Merak ettiğiniz tüm soruları sizler için hazırladık.

Turbo ne işe yarar?

Turbo ne işe yarar? Turbo yani Turbocharger güçlendirilmiş endüksiyon sistemlerdir. Kısaca özetlememiz gerekirse silindir içindeki basıncı ve taze hava akımını arttır. Malumunuz araçlar hava yakıt karışımıyla çalışmaktadırlar. Turboyu bir nevi artırılmış hava miktarı olarak düşünebilirsiniz.

Turbo ne işe yarar
Turbo nedir, Turbo ne işe yarar

Turbo ne işe yarar sorusuna yanıt verebilmek için turbonun yapısını sizin için bir maket çizim yöntemiyle açıkladık. Havayı mavi renkteki alandan alır. Buradan alınan hava kompresyonla yanma odası ve silindirlere gönderilir.

Havayı sıkıştırmanın avantajı, silindirlere daha fazla oksijen yollamak anlamına geliyor.. Böylece; daha fazla yakıt girdisi sağlanır. Bu sayede her patlamadan daha fazla güç elde edilir. Turbocharger uygulanmış bir motor, standart motorlardan daha fazla güç sağlar. Ayrıca şunu da göz ardı etmemek gerekir ki motorun ağırlık/performans oranı önemli oranda artar.

Daha önce dizel ticari araç, iş makineleri, otomobil ve yüksek performanslı araçlar için turbo sistemler kullanılırken, günümüzde neredeyse tüm araçlarda turbolar bulunmaktadır.

Motordan güç elde etmenin en emin yolu motora daha fazla yakıt girdisi sağlamaktır. Ya da, mevcut silindir çapını büyütmekle yanma odasındaki patlamanın şiddetini arttırmak başka bir metottur. Bazen, bu tür değişiklikler mümkün olmayabiliyor. Özellikle fabrikasyon haldeki motorlarda bu işlem, daha büyük hacimli motor/blok değişikliği gerektirir. Ama kaide olarak, orijinal motorlara turbocharger beslemesi uygulanabilir.

Normal bir turbocharger, motora ilave 6-8 PSI arası ek basınçlı hava sağlar. Standart şartlarda deniz seviyesindeki atmosferik basıncın 14.7 PSI olduğunu göz önüne alırsak, %50 verim artışı olduğunu görürüz. Ancak bu artış genelde %30-40 larda kalır. Bunun nedeni, egzoz gazının basınçlı çıkışının bir türbini çevirmesi gerekliliğinden ileri gelir. Çünkü türbin, kütle olarak bir ağırlıktır ve gaz tarafından çevrilmesi ek bir güç gerektirir; silindirlerin ürettiği gücün bir kısmını burada harcar

Turbonun Çalışma Prensibi

Turbonun çalışma prensibinde en kritik parça olan türbin, egzost manifolduna monte edilmiştir. Bir mille hava kompresörüne (pompa) bağlanan türbin, pompayı çevirir. Pompanın emme tarafı bir hava filtresi vasıtasıyla atmosferden hava çeker, basma tarafı da intercooler adı verilen bir radyatöre bağlıdır.

Esas olarak intercooler standart su radyatöründen farklı değildir. Tek fark, turbo işleminde kullanılan havayı depolama ve yoğunlaştırma amacını taşımasıdır. Emme manifoldu da, Intercooler’dan aldığı basınçlı ve yoğunlaştırılmış havayı kullanır. Unutulmamalıdır ki temel prensip, silindirlerde daha fazla hava-yakıt karışımı yanmasını sağlamaktır ve turbonun amacı budur. Turbo ne işe yarar sorusuna verilebilecek en teknik yanıt da bundan ibaret.

Silindirlerden çıkan egzoz gazı ana türbini çevirir. Ne kadar hızlı egzoz gazı çıkışı olursa türbin devrinde de o oranda artış sağlanır. Burada kullanılan hava pompası da santrifüj tip bir pompadır. Genellikle yataklandığı yerde rulmanlarla desteklenirler ancak 150.000 d/d ile dönen bir elemanda rulmanlar sağlıklı olmadığından dolayı yağlı yataklar tercih edilir.

Bu yataklar, mil etrafında düzenli ve sürekli olarak ince bir yağ tabakasının oluşumuna yardımcı olurlar. Bunun birçok yararı vardır; örneğin, türbin-kompresör bağlantısını sağlayan mil’in soğutulması, diğer parçaların soğutulması, aşınmanın azaltılması gibi.

Turbo ne işe yarar sorusunu detaylandırdığımıza göre, Turbonun görevini yapabilmesi için ona yardımcı olan diğer parçaları inceleyelim.

Aşırı Basınç Nedir

Aşırı basınç Turbo tarafından pistonlara gönderilen basınçlı hava; sonraki aşamada pistonlar tarafından daha fazla sıkıştırılması sonucunda oluşur. Bu basınçta gaz ısınabilir (yüksek basınçta termodinamik olarak ısınma gerçekleşir), ateşleme zamanından önce alev alabilir. Buda knock dediğimiz bir olaya neden olur. Turbo basıncını düşürmek ya da yüksek oktanlı benzin kullanmak bunu önler.

Turbo Zamanı Nedir?

Çoğunlukla, küçük boyutlu turbo donanımlı araçlarda, akselerasyon anında ani gaz komutlarına hızlı cevap vermeyen bir yığılma görülür. Bu durum, türbinin spinel hareketinin yavaş gelişmesinden kaynaklanır. Belli bir devirden sonra çalışmaya başlayan turbo (2000-2500 d/d), ani gaz komutlarında 1-2 saniyelik gecikmeyle çalışmaya başlar ve araç akselerasyona geçer. İstenmeyen bu gecikme türbin parçalarının ağırlığından dolayıdır, zira ağır bir pervaneyi çevirmek için daha fazla güç gerekir. Gecikme tamamen yok edilemez, ancak daha hafif malzemeden yapılmış parçalarla yüksek oranda azaltılır.

Bu konumuza da göz atın: Oyak araba kampanyası 2021.

Büyük – Küçük Turbocharger Kıyaslaması

Küçük hacimli turbo uygulamalarında turbo açma zamanında kayda değer gecikme olmaz ve daha düşük motor devirlerinde çalışmaya başlarlar. Ancak, yüksek devirlerde yeterli güç üretimi gerçekleşemez. Büyük hacimlilerde ise yüksek devirlerde de daha fazla güç üretilir, daha iyi hızlanma değerleri elde edilir ancak gecikme zamanı önlenemez çünkü daha büyük boyutta türbin ve pompa kullanılır. Bunu elimine etmenin yöntemi incelenecektir.

Türbin valfi

Türbin valfi fazla gelen egzost gazını tahliye ederek türbinin çalışma basıncını ayarlar. Türbin içerisinde farklı bir yoldan egzosta çıkışına aktarılır.

Rulmanlar

Burada kullanılan rulmanlar, istisnai olarak yağlı yatak uygulamasının haricinde kullanılır. Ancak özel malzemelerden mamuldürler ve hafiftirler. Aşınma, korozyon, sıcağa dayanımları iyidir.

Seramik Türbin Kanatçıkları

Seramik malzemeler konvansiyonel metal malzemelerden daha hafif bir yapıya sahiptir. Ayrıca aşınma dirençleri de çok yüksektir. Üstelik, yüksek sıcaklıklarda kullanılma avantajları vardır. Zira; seramikler metallere oranla çok daha yüksek yumuşama ve ergime sıcaklığına sahiptirler. Bu da türbin malzemesi olarak seramik kullanımını önemli hale getirmektedir.

İkili turbocharger uygulamaları

Bazı durumlarda, düşük devirlerde üstün akselerasyon için kullanılan küçük turbonun yanı sıra, yüksek devirlerde bunun yetersiz kalmasından dolayı büyük turbo ilave edilir.

INTERCOOLER

Intercooler, üstte de açıkladığımız gibi araçlarda kullanılan su radyatöründen farklı değildir. Amaç, kompresör tarafından basılan havanın burada toplanmasıdır. Ancak, depolanan basınçlı hava, basınçtan dolayı ısınma gösterir. Bu nedenle soğutma görevi de gören intercooler ortalama 7 PSI basınçtaki havayı emme manifolduna sağlar. Esas önemli olan havanın basıncından ziyade, emilen havanın daha fazla sayıda oksijen molekülü içermesidir. Intercooler bir nevi yoğunlaştırıcı olarak görev yapar.

Sizin için Turbo ne işe yarar konusunu ayrıntılı bir şekilde ele aldık. Turbo ne işe yarar ya da Turbonun görevi nedir sorularının dışında aklınıza takılanları bizlere YORUMLAR bölümünden iletebilirsiniz.

Bu gönderiye oy verin!

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (1)

  1. 2 yıl önce

    ben yedek parçacı olarak turbonun tam olarak ne işe yaradığını bilmiyordum güzel bilgilendirme olmuş sattığım ürünün nasıl çalıştığını ne faydası olduğunu öğrenmiş oldum yapanın ellerine sağlık teşekürler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir